Het eerste jaar van deze bestuursperiode ligt achter de rug. Een dynamisch jaar, waarin we volop aan de slag zijn gegaan met de uitvoering van het bestuursakkoord. Dat heeft nu al tot mooie resultaten geleid én we hebben grondwerk verzet om in de komende jaren onze ambities verder te realiseren. We werken aan een gemeente waarin iedereen een woning kan vinden die past bij de eigen wensen en mogelijkheden. Waar iedereen gelijke kansen heeft om het beste uit zichzelf te halen. We maken concreet werk van de energietransitie en het voorkomen van energiearmoede. Onze economische slagkracht en het onderscheidend profiel van ’s-Hertogenbosch maken we nog sterker. En we werken aan een aantrekkelijke, sociale en toekomstbestendige stad, wijken en dorpen waar het prettig wonen en leven is. Nu én voor de generaties na ons. Dat combineren we met een financiële jaarafsluiting waarmee we ons huishoudboekje op orde houden.
Toch was 2022 vooral ook een jaar waarin we te maken kregen met grote, onvoorziene opgaven met veel impact voor onze inwoners, ondernemers, verenigingen en instellingen. Het lijkt alweer lang geleden, maar bij de start van het vorige jaar bevond onze samenleving zich nog in een harde corona-lockdown. De corona-maatregelen hebben we gelukkig snel achter ons kunnen laten, maar vervolgens kregen veel van onze inwoners te maken met weer andere onvoorziene ontwikkelingen. De stijgende energieprijzen en inflatie leidden voor veel mensen tot geldzorgen. In gesprek met inwoners en maatschappelijke partners hielden we de vinger aan de pols en hebben we snel, adequaat en effectief ingespeeld op de gevolgen. Met verschillende maatregelpakketten hebben we de gevolgen van de stijgende energiekosten en inflatie gecompenseerd. Voor de meest kwetsbare inwoners, maar ook voor onze sportverenigingen, maatschappelijke en culturele partners en huurders van gemeentelijk vastgoed. Zo hebben we inwoners en instellingen perspectief geboden in een lastige tijd.
Ook de vluchtelingencrisis hadden we in 2021 niet kunnen voorzien. We zijn er trots op dat we, met de hulp van veel inwoners en partners uit de gemeente, zo veel Oekraïense en andere vluchtelingen hebben kunnen opvangen. En dat we hen konden helpen om hun leven zo goed als mogelijk hier voort te zetten.
Op de hoofdopgaven uit het bestuursakkoord hebben we flinke stappen gezet. Zo hebben we gewerkt aan meer kansen voor iedereen die een passende en betaalbare woning zoekt in ’s-Hertogenbosch. Het bouwtempo lag afgelopen jaar hoog met 1085 nieuwe woningen. Tegelijkertijd hebben we met verschillende woningbouwplannen ook de capaciteit voor de komende jaren op peil gehouden. Waarbij we vooral inzetten op het bereiken van de ambitie voor 70% betaalbare woningen én op duurzame verstedelijking, door middel van verdichting. Verder hebben we stevig ingezet op het behouden en versneld toevoegen van betaalbare woningen in onze gemeente. Zo namen we maatregelen gericht op opkoopbescherming en verhoogden we de instandhoudingstermijn voor sociale en middenhuur woningen. Met de woningcorporaties kwamen we overeen dat zij nog steviger inzetten op het toevoegen van sociale huurwoningen, een actievere rol pakken op middenhuur en op korte termijn betaalbare en kwalitatief hoogwaardige flexwoningen realiseren in de Noordoosthoek Groote Wielen. Voor deze flexwoningen ontvingen we als gemeente een extra financiële bijdrage van ruim € 2,46 miljoen van het rijk. Het rijk heeft in het afgelopen jaar ook de aansluiting gezocht bij onze plannen voor de Spoorzone, Station Oost en ons station. Met een bijdrage van zo’n € 100 miljoen om deze plekken toekomstbestendig en geschikt te maken voor verstedelijking, staan we duidelijk op de nationale kaart.
In het afgelopen jaar is extra ingezet op energiebesparing. Dat is niet alleen een belangrijke pijler onder onze ambitie op energietransitie en klimaatneutraal in 2045, het is ook een manier om onze inwoners te helpen bij energie-armoede. Het mes snijdt dus aan twee kanten. Toen de energieprijzen stegen, hebben we dan ook zo snel mogelijk het Bossche Bespaar Team ingericht en op pad gestuurd. Om concrete, kleinschalige maatregelen bij mensen thuis uit te voeren, gericht op energiebesparing en daarmee een besparing op kosten en CO2. De inwoners die via dit team geholpen zijn, waren tevreden over de aanpak. We continueren de aanpak voorlopig nog. In het contact bij mensen thuis, kregen we nog beter inzicht in de situatie van sommige mensen en hebben we aanvullend tal van maatregelen genomen om passende hulp te bieden als mensen echt financieel in de knel kwamen. Variërend van een maatwerkaanpak via de individuele bijzondere bijstand tot kledingpassen voor kinderen en regeling voor de vervanging van witgoed.
De (verdere) verduurzaming van woningen blijft voor langere termijn van belang. Met de woningcorporaties spraken we daarom af dat zij zo snel mogelijk, zo veel mogelijk woningen aanpakken. Te beginnen bij de woningen met de slechtste energielabels. In het afgelopen jaar hebben we ook stappen gemaakt voor wat betreft onze inzet op de opwek van duurzame energie, waaronder het project Duurzame Polder. Met de door de raad vastgestelde bouwstenen voor de transitievisie warmte 2.0, kunnen we in de komende tijd ook verder werken op de ambitie op aardgasvrije wijken.
We bouwden het afgelopen jaar door op onze inzet op gelijke kansen. Met onze samenwerkingspartners willen we ervoor zorgen dat kansengelijkheid zich niet beperkt tot het klaslokaal, maar dat ook daarbuiten elk kind de kans krijgt om nieuwe ervaringen op te doen, talenten te ontdekken, zelfvertrouwen te ontwikkelen en plezier te maken. We gingen aan de slag met verschillende partners om voor alle kinderen in West extra buitenschools aanbod te organiseren. De ervaringen in West benutten we om dit gemeentebreed uit te rollen. Onze gemeente is met de aanpak op gelijke kansen door het ministerie van OCW aangewezen als onderdeel van het voorlopertraject Rijke Schooldag.
Ook onze aanpak in dak- en thuisloosheid viel nationaal op. In het Nationaal Actieplan Dakloosheid is onze aanpak gericht op ‘wonen eerst’ als goed voorbeeld benoemd. In lijn met het bestuursakkoord zetten we in op de beweging ‘van opvang naar wonen’ door dakloze inwoners sneller aan een huis te helpen.
Er is in het afgelopen jaar doorgepakt op de ambitie van de herhuisvesting van het Design Museum. Met onder andere de verkoop van het pand aan De Mortel aan de provincie en de opname in het structuurfonds. Hetzelfde geldt voor ons profiel als datastad, met de ontwikkeling van het Innovatiekwartier. In 2022 selecteerden we een ontwikkelende partij als partner in deze gebiedsontwikkeling. Ook hier werken we stevig door op onze ambities voor een onderscheidend ’s-Hertogenbosch. In het bestuursakkoord is ook onze binnenstad benoemd als een belangrijke troef. De totstandkoming van de BedrijvenInvesteringsZone (BIZ) – een samenwerking van ondernemers/eigenaren voor verbetering van de kwaliteit van hun bedrijfsomgeving – is een mooi resultaat om op door te bouwen. Dat het gaat om de grootste vastgoed BIZ van Nederland, geeft een stevige basis om verder te werken aan een aantrekkelijke en onderscheidende binnenstad.
We werken consistent verder op onze ambities op het gebied van mobiliteit, groen en klimaatbestendigheid. Voor Rosmalen heeft dat afgelopen jaar geleid tot afronding van een maatregelenpakket om het centrum groener, veiliger en beter bereikbaar te maken. Met onder andere meer ruimte voor fietsers en voetgangers om de leefbaarheid en verblijfskwaliteit te vergroten.
Daarnaast willen we onze gemeente klimaatrobuust maken en onze inwoners beschermen tegen de gevolgen van klimaatsverandering. Daarom hebben we het afgelopen jaar ons plan water en riolering (PWR) vernieuwd. Daarnaast hebben we het afgelopen jaar veel geplant. Zo hebben we in totaal rond de 12.500 bomen, jonge bomen en struiken aangeplant. Onder andere in het Ertveldbos het Kanaalpark en bij Treurenburg/Hambaken.
Op het vlak van veiligheid hebben we afgelopen jaar de wijkscans afgerond. Dit is een goede manier geweest om met inwoners in gesprek te gaan over veiligheid in de wijk. Uit het traject hebben we geleerd dat inwoners veiligheid vooral associëren met leefbaarheid. Problemen als verkeersoverlast, jeugdoverlast en zwerfafval worden het meest genoemd. Deze uitkomsten benutten we in vervolgstappen om de ervaren veiligheid verder te verbeteren. Verder hebben we het afgelopen jaar we een begin gemaakt met het programma sociale structuur en zijn we gestart met het verder uitbouwen van wijk- en dorpsgericht werken.
In 2022 mochten we twee internationale evenementen verwelkomen: de Vuelta en het EK Petanque. In beide gevallen kijken we terug op geslaagde evenementen. Omdat we, met aanpalende inzet en activiteiten, de verbinding konden maken naar onze inwoners en wijken. En het weer kon gaan over ontmoeting, omzien naar elkaar en ‘het leven vieren’. Na een lange corona-periode en veel dynamiek in de wereld om ons heen, waren we daar ook wel weer aan toe. En hoewel er nog genoeg opgaven en onzekerheden zijn, kijken we met vertrouwen naar de toekomst van ons ’s-Hertogenbosch.